Skup ziół w Polsce: popyt, ceny i najdroższe gatunki w 2023 roku

Zbiór i sprzedaż ziół to tradycja sięgająca w Polsce wielu pokoleń wstecz. Współcześnie skup ziół stanowi nie tylko element dziedzictwa kulturowego, ale również perspektywiczną gałąź rolnictwa i źródło dodatkowego dochodu dla wielu osób. Rok 2023 przyniósł interesujące zmiany na rynku zielarskim w Polsce, zarówno pod względem popytu na konkretne gatunki, jak i cen oferowanych w punktach skupu. Przyjrzyjmy się bliżej aktualnej sytuacji na rynku zielarskim, najcenniejszym gatunkom oraz perspektywom dla osób zainteresowanych uprawą i zbiorem ziół.

Rynek zielarski w Polsce w 2023 roku

Polska utrzymuje pozycję jednego z czołowych europejskich producentów ziół, z szacowaną roczną produkcją na poziomie około 20 tysięcy ton. Większość krajowej produkcji trafia do przetwórstwa farmaceutycznego, kosmetycznego oraz spożywczego. Firmy takie jak Herbapol, będące jednymi z największych odbiorców surowca zielarskiego, odnotowały w 2023 roku stabilny wzrost zapotrzebowania na wysokiej jakości zioła.

Na rynku zielarskim obserwujemy kilka istotnych trendów:

Rosnące zainteresowanie konsumentów naturalnymi produktami ziołowymi
Zwiększony popyt na zioła ekologiczne, zbierane z dala od zanieczyszczeń
Rozwój małych, lokalnych przetwórni ziół
Wzrost eksportu polskich ziół na rynki zachodnie

Warto podkreślić, że warunki klimatyczne w 2023 roku, charakteryzujące się okresami przedłużającej się suszy, znacząco wpłynęły na dostępność niektórych gatunków, co bezpośrednio przełożyło się na wzrost cen w punktach skupu.

Najpopularniejsze zioła w skupie

Punkty skupu ziół działające w Polsce przyjmują zarówno zioła uprawne, jak i te pochodzące ze stanowisk naturalnych. Wśród najczęściej skupowanych gatunków w 2023 roku dominowały rośliny o szerokim zastosowaniu leczniczym i kosmetycznym:

Mięta pieprzowa (liść) – ceniona za właściwości odświeżające i wspomagające trawienie
Rumianek pospolity (kwiat) – znany ze swoich właściwości przeciwzapalnych
Pokrzywa zwyczajna (liść) – bogata w minerały i stosowana w preparatach wzmacniających
Dziurawiec zwyczajny (ziele) – popularny w leczeniu stanów depresyjnych
Lipa drobnolistna (kwiat) – niezastąpiona przy przeziębieniach
Melisa lekarska (ziele) – ceniona za właściwości uspokajające
Krwawnik pospolity (ziele) – stosowany przy problemach trawiennych

Popularność tych gatunków wynika z ich wszechstronnego zastosowania w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym oraz spożywczym, a także stosunkowo nieskomplikowanej uprawy lub łatwej dostępności w stanie dzikim.

Cennik skupu ziół w 2023 roku

Ceny ziół w punktach skupu podlegają sezonowym wahaniom i zależą od wielu czynników, takich jak jakość surowca, popyt na rynku czy warunki pogodowe wpływające na dostępność. Najwyższe ceny osiągają zioła zbierane w czystych ekologicznie obszarach, odpowiednio wysuszone i starannie przygotowane do sprzedaży. Poniżej przedstawiamy uśrednione ceny wybranych ziół w 2023 roku:

Ceny podane za kilogram suszonego surowca zielarskiego, stan na drugą połowę 2023 roku. Ceny mogą się różnić w zależności od regionu i konkretnego punktu skupu.

Kwiat rumianku: 45-60 zł/kg
Liść mięty: 25-35 zł/kg
Kwiat lipy: 50-70 zł/kg
Ziele dziurawca: 20-30 zł/kg
Liść pokrzywy: 15-25 zł/kg
Ziele melisy: 25-40 zł/kg
Owoc dzikiej róży: 12-20 zł/kg
Kwiat czarnego bzu: 40-60 zł/kg

W regionie lubelskim, słynącym z bogatych tradycji zielarskich, ceny były nieznacznie wyższe od średniej krajowej. Przykładowo, Herbapol Lublin oferował w swoim cenniku skupu ziół ceny wyższe o około 5-10% w porównaniu do innych regionów kraju, co czyni ten obszar szczególnie atrakcyjnym dla zbieraczy i plantatorów.

Najdroższe zioła w polskim skupie

Wśród ziół osiągających najwyższe ceny w punktach skupu w 2023 roku znalazły się prawdziwe skarby polskiego zielarstwa:

Szafran uprawny

Choć uprawa szafranu w Polsce jest wciąż niszowa, zbiór znamion tego kwiatu może przynieść imponujące zyski. Ceny za kilogram suszonych znamion szafranu wahały się w granicach 15 000 – 20 000 zł, co czyni go najdroższą przyprawą świata i najcenniejszym ziołem uprawianym w Polsce. Warto zaznaczyć, że do uzyskania kilograma suszonych znamion potrzeba około 150 000 kwiatów, co tłumaczy tak wysoką cenę.

Arcydzięgiel litwor

Korzeń arcydzięgla, rośliny występującej naturalnie w górach, osiągał ceny rzędu 80-120 zł/kg w formie suszonej. Wysokie ceny wynikają z ograniczonej dostępności i trudności w uprawie. Ta roślina, znana także jako anielskie ziele, jest ceniona w ziołolecznictwie za właściwości wzmacniające i przeciwzapalne.

Różeniec górski

Kłącze i korzeń różeńca, adaptogenu rosnącego w trudno dostępnych rejonach górskich, osiągał ceny 150-200 zł/kg, co czyni go jednym z najdroższych krajowych surowców zielarskich. Roślina ta, nazywana często „złotym korzeniem”, zyskuje na popularności dzięki właściwościom adaptogennym i zdolności do zwiększania odporności organizmu na stres.

Arnika górska

Kwiat arniki, rośliny objętej częściową ochroną, której zbiór wymaga specjalnych zezwoleń, osiągał ceny 250-300 zł/kg w formie suszonej. Arnika jest niezastąpiona w preparatach stosowanych przy stłuczeniach i obrzękach, a jej ograniczona dostępność dodatkowo podnosi wartość rynkową.

Warto podkreślić, że zbiór niektórych cennych ziół (jak arnika czy różeniec) podlega ścisłym ograniczeniom prawnym ze względu na ochronę gatunkową tych roślin. Przed rozpoczęciem zbioru należy bezwzględnie zapoznać się z aktualnymi przepisami i uzyskać niezbędne zezwolenia.

Gdzie sprzedać zebrane zioła?

Osoby zainteresowane sprzedażą zebranych lub uprawianych ziół mają kilka sprawdzonych możliwości:

Punkty skupu Herbapolu – największa sieć skupu ziół w Polsce, obecna szczególnie w województwach: lubelskim, małopolskim i podlaskim. Oferują stabilne ceny i terminowe płatności, ale wymagają spełnienia rygorystycznych norm jakościowych.
Lokalne punkty skupu – często prowadzone przez mniejsze firmy zielarskie lub przetwórnie. Mogą oferować bardziej elastyczne warunki współpracy i wyższe ceny za mniejsze partie surowca.
Koryciny (województwo podlaskie) – znany ośrodek zielarski z punktami skupu oferującymi konkurencyjne ceny, szczególnie dla ziół z certyfikatem ekologicznym.
Targi zielarskie – sezonowe wydarzenia umożliwiające bezpośrednią sprzedaż konsumentom, co pozwala uzyskać wyższe ceny, eliminując pośredników.
Sprzedaż internetowa – rosnący kanał dystrybucji ziół, szczególnie tych przetworzonych. Platformy sprzedażowe i własne sklepy internetowe umożliwiają dotarcie do szerszego grona odbiorców.

Przed dostarczeniem ziół do punktu skupu należy upewnić się, jakie są wymagania dotyczące ich jakości, stopnia wysuszenia oraz sposobu pakowania. Większość punktów skupu wymaga, aby zioła były odpowiednio wysuszone (wilgotność poniżej 12%), czyste i pozbawione zanieczyszczeń. Warto również pamiętać o zachowaniu naturalnego koloru i aromatu ziół, co znacząco wpływa na ich wycenę.

Perspektywy dla zielarstwa w Polsce

Rynek zielarski w Polsce wykazuje stabilną tendencję wzrostową, co stwarza interesujące możliwości dla osób zainteresowanych uprawą ziół. Szczególnie perspektywiczne kierunki rozwoju w branży zielarskiej to:

Uprawa ziół ekologicznych, na które popyt systematycznie rośnie zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym
Specjalizacja w gatunkach niszowych o wysokiej wartości rynkowej, takich jak szafran czy różeniec
Przetwórstwo ziół, pozwalające na uzyskanie wyższej marży – produkcja olejków eterycznych, ekstraktów czy mieszanek ziołowych
Uprawa ziół pod konkretne zamówienia firm farmaceutycznych i kosmetycznych, zapewniająca stabilny zbyt i przewidywalne ceny

Eksperci przewidują, że w najbliższych latach utrzyma się trend wzrostowy cen ziół, szczególnie tych uprawianych metodami ekologicznymi. Jest to związane zarówno z rosnącym popytem na naturalne produkty, jak i wyzwaniami klimatycznymi, które mogą ograniczać dostępność niektórych gatunków.

Zielarstwo w Polsce, łączące wielowiekową tradycję z nowoczesnymi metodami uprawy i przetwórstwa, stanowi interesującą niszę dla rolników poszukujących alternatywnych upraw oraz dla osób ceniących kontakt z naturą i możliwość dodatkowego zarobku. Sukces w tej branży wymaga jednak połączenia wiedzy botanicznej, umiejętności rozpoznawania roślin, znajomości technik uprawy i suszenia oraz orientacji w zmieniających się trendach rynkowych.