Odkryto położenie tajemniczej krainy Puntu dzięki analizom DNA pawianów

Starożytni Egipcjanie prowadzili intensywną wymianę handlową z tajemniczą krainą zwanych Punt, która była źródłem wielu cennych surowców, jak kość słoniowa czy egzotyczne drzewa kadzidlane. Z Puntu sprowadzano również do Egiptu różnego rodzaju zwierzęta, w tym pawiany. Dzięki postępowi w dziedzinie badań genetycznych, naukowcy zdołali teraz przeanalizować DNA tych mumiowanych pawianów i dzięki temu dowiedzieć się skąd dokładnie zostały one przywiezione.

Od wielu lat egiptolodzy debatują nad dokładnym położeniem legendarnej krainy Puntu, skąd starożytni Egipcjanie czerpali tak wiele cennych surowców i zwierząt. Pomimo dużej wiedzy na temat historii starożytnego Egiptu, nie udało się do tej pory jednoznacznie wskazać położenia tej krainy. Przełom przyniosły nowoczesne metody badania genetycznego.

Pawiany były dla starożytnych Egipcjan szczególnie istotne ze względów religijnych. Były symbolem Thota, boga mądrości, choć nie występowały one naturalnie na terenie Egiptu. Dlatego też Egipcjanie musieli sprowadzać te zwierzęta z głębi Afryki, a dokładnie z krainy Puntu. Po przywiezieniu do Egiptu, pawianom usunięto groźne kły, które następnie były wykorzystywane w rytuałach religijnych.

Dr Gisel Knopp z Uniwersytetu w Konstancji w Niemczech, współpracując z międzynarodowym zespołem ekspertów, postanowiła zbadać DNA zachowane w mumiach tych pawianów, co pozwoliło określić ich pochodzenie. Wyniki tych badań zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie naukowym „eLife”.

Na podstawie analizy genomu mitochondrialnego pawianów udało się określić obszar ich pochodzenia. Wiedza na temat rozmieszczenia i różnorodności genetycznej pawianów na terenie całego kontynentu afrykańskiego znacznie ułatwiła analizę. Jak stwierdza dr Kopp, dysponujemy próbkami porównawczymi z prawie wszystkich regionów, gdzie obecnie żyją pawiany.

W ramach badania przeanalizowano między innymi mumię pawiana znalezioną w 1905 roku w Dolinie Małp w Egipcie, przechowywaną obecnie w Musée des Confluences w Lyonie. Szczątki te datowane są na lata 800-500 p.n.e., co odpowiada Okresowi Późnemu. Po porównaniu jej materiału genetycznego z DNA pawianów z różnych regionów Afryki, okazało się, że „egipski” pawian pochodzi z terenów dzisiejszej Erytrei, Etiopii lub wschodniego Sudanu.